آیا طرحهای ضربتی حال و روز این روزهای فرحزاد را بهتر می‌کند؟!
فرحزاد محلهای تاریخی در شمال تهران است، سکونتگاهی در مسیر جاده امامزاده داوود و در مجاورت رودخانه فرحزاد ،که به مرور زمان و با توسعه پایتخت، به محدوده شهر تهران ملحق شده است. این محله با وسعت تقریبی ۲۲۰ هکتار، شامل حوزه پیرامونی رود دره، عرصه سکونت و محور گردشگری است.فرحزاد منطقهای اصیل است با بومیانی که نسل اندر نسل در ان زیسته اند و از قرن ها قبل به عنوان یک منطقه خوش اب و هوا در کتب مختلف تاریخی و جغرافیایی ،با املاها و اسامی مختلف، مورد اشاره قرار گرفته است. امروز ولی حال فرحزاد خوب نیست؛ فرحزاد امروز دیگر شباهت چندانی به ان منطقه خوش اب و هوا با درختان سربه فلک کشیده توت و گردو ندارد، دیگر زائران امامزاده داوود فضای محله را شاداب نمی کنند و قاطرچی ها برای رساندن گردشگران به بالای کوه در تکاپو نیستند. سیاستگذاری های غم انگیز شهری و گرفتار شدن زندگی ادم ها در کاغذبازی های اداری و منفعت طلبی های شخصی فرحزاد را از نفس انداخته و تبدیل به منطقه ای حاشیه ای کرده که در نگاه اول فقر را در ان می شود دید و نه اب و هوای لطیف را، تل زباله ها راه را بر لذت بردن از طبیعت فرحزاد بسته اند و درختان تنومند روددره قربانی اتش اعتیاد کارتن خواب های پناه اورده به ساختمان های نیمه ویران شده اند.ساختمان هایی که نتیجه نیمه کاره ماندن طرح عمرانی شهرداری در سال ١٣٩٤ است.طرحی که به موجب ان شهرداری تهران بخشی از خانه های اطراف دره فرحزاد را خرید و به بهانه بهسازی و زیباسازی و بهره برداری از طبیعت روددره تخریب کرد و بعد در نیمه های راه از اجرای طرح پشیمان شده و رود دره را تبدیل کرد به انبار نخاله های ساختمانی و محلی نا امن و دهشتناک برای اجتماع معتادین!
سالهاست که مردم فرحزاد و سمن های فعال در منطقه صدای اعتراض خود را در هر فرصتی به گوش مسئولان مختلف شهری می رسانند ولی تعلل های بروکراتیک و نااشنایی مسئولان امر با پیچیدگی ها و ظرائف اجتماعی و فرهنگی مواجهه با محله اسیب دیده و ساکنان ان باعث شده است که حال فرحزاد روز به روز بدتر شود.
موسسه توانمندسازی زنان و کودکان مهر و ماه به عنوان یک سمن فعال در حوزه کاهش آسیب های اجتماعی، بارها در جلسات متعددی که در سازمان های مختلف به خصوص شهرداری و بهزیستی برگزار شد با ارائه طرحهای عملیاتی خواهان رسیدگی توامان اجتماعی و عمرانی به مسائل و معضلات محلی فرحزاد بود اما متاسفانه ثمره این مطالبات مکرر تدوین طرح احیای رود دره فرحزاد بود که در ان وجه اجتماعی و فرهنگی تلاش برای حل مسئله فرحزاد نادیده گرفته شد و به طور ناباورانه ای مسئله فرحزاد به مسئله ای عمرانی که می شود با اوردن لودر و جمع اوری نخاله و ساختمان سازی و غیره ان را رفع کرد تقلیل یافت.
احیای روددره فرحزاد و ایجاد فضای گردشگری و بستری برای عبور کوهنوردان و…ارزوی قلبی هر انسانی است که با معضلات و مشکلات مردم شریف ساکن فرحزاد اشناست و به تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم احساس تعلق می کند، با این حال نمی توان نسبت به سرنوشت مهاجران فقیر و کارتن خواب های ساکن در روددره نیز بی تفاوت بود.انسان ها نخاله های ساختمانی نیستند که با لودر جمع شوند و هیچ کس از اینده انها و زندگی که بعد از این برای انها و خانواده ها و عزیزانشان رقم می خورد هیچ سوالی نپرسد.هراس از همین برخورد غیرانسانی با انسان های اسیب دیده ساکن رود دره بود که موسسه مهر و ماه را بران داشت که بارها و بارها ضرورت توجه به پیوست اجتماعی طرح احیای رود دره فرحزاد را در جلسات مختلف گوشزد کند ولی غمگنانه متوجه شدیم که در طرحی ضربتی در روز یکشنبه یک دی ماه ١٣٩٨ ،شهرداری به همراه نیروی انتظامی و قوه قضاییه به رود دره امدند و آلونک های معتادین و کارتن خوابهای را تخریب کردند و دوربین های خبرگزاری ها نیز زنان و مردان جوان و میانسال معتاد را نشان داد که درس عبرتی برای جوانان شوند و همین!
در این اقدام ٢٢٠ نفر از رود دره تخلیه شدند ولی در جلسه ای که با معاونت برنامه ریزی و توسعه شهری شهرداری منطقه دو داشتیم مشخص شد که این عزیزان هیچ اطلاعی از سرنوشت این ٢٢٠ نفر ندارند و انچه بر سر این 220 انسان می اید و خواهد امد در این طرح اصلا دیده نشده است.
٢٢٠انسان که اگر شرایط نابسامان اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی فعلی بر ما حاکم نبود شاید از ساختمان های ویرانه شده رود دره فرحزاد سردر نمی اوردند، هفته گذشته در این شهر ناپدید شدند و مسئولان شهری و بهزیستی علاقه ای به پیگیری سرنوشت ایشان ندارند و این تنها سریع ترین و قابل مشاهده ترین پیامد اجرای طرح های عمرانی بدون توجه به ضرورت در نظر گرفتن ظرائف و پیچیدگی های فرهنگی و اجتماعی محل اجرای طرح است و قطعا با ادامه این روند باید منتظر پیامدهای ناگوار دیگر این طرح باشیم.
موسسه توانمندسازی مهر و ماه به عنوان نهادی که سالهاست مسئولیت اجتماعی خود را تلاش برای بهبود وضعیت فرهنگی و اجتماعی فرحزاد و احیای فرحزادی شاد و اباد تعریف کرده است بر خود لازم میداند که نسبت به تداوم اجرای طرح های عمرانی بدون در نظر گرفتن ویژگی های خاص فرهنگی و اجتماعی منطقه و حساسیت های انسانی ان هشدار داده و مجددا و موکدا با صدای رسا به مسئولان امر گوشزد کند که هرنوع ایجاد تغییر در سکونتگاه های انسانی بدون توجه به پیامدهایی که این تغییرات بر زندگی انها دارد محکوم به تشدید مشکلات و گرفتار شدن در دام مسائل درهم تنیده بعدی است و تنها راه برون رفت از مسئله پذیرفتن ضرورت چندجانبه نگری به مسائل و صرف هزینه برای انجام مطالعات دقیق و عمیق علمی قبل از اجرای طرح است.لودرها که امدند دیگر نمی توان جلوی عواقب ناگوار بی توجهی به پیامدهای اجرای طرح های ساده انگارانه را گرفت….
به مناسبت روز جهانی صلح؛ مهروماه چه گامی در مسیر تحقق این آرمان جهانی برداشته است؟
مهر و ماه بر این باور است که صلحی پایدار خواهد بود که بر پایه فرهنگ و آموزش بنا شود. از این رو بستری را فراهم کرده است که کودکان کار بازمانده از تحصیل از فضای ناامن خیابان، به مدرسه راه پیدا کنند. همچنین با برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی، زنان خانواده را توانمند کرده است تا با اشتغال آنان، خانواده از کار کودکان بی‌نیاز شود. مهروماه با انتخاب منطقه مهاجرنشین فرحزاد، تلاش کرده است خدمات خود را بدون در نظر گرفتن مرزهای قومی و نژادی در اختیار همه ساکنان فرحزاد قرار دهد و به این واسطه در کاهش تنش‌های نژادپرستانه میان ایرانی‌ها و افغان‌ها در منطقه اثرگذار باشد. ادامه مطلب
چرا با جمع آوری کودکان کار مخالفیم
بار ديگر شاهد اجرای طرح جمع‌آوری كودكان كار در خيابان از سوی مسئولين دولتی هستيم. طرحی كه ناكارآمدی خود را بيش از سی و دو بار تجربه نتوانسته به مسئولين ثابت كند. آنچه كه كودكان را به سرچهارراه‌ها می‌كشاند فقر خانواده است و با دستگيری كودكان، فقر از بين نخواهد رفت. بارها در جلسات مشتركی كه ما، سازمانهای مردم‌نهاد با نهادهای مسئول و ذيربط در اين خصوص داشتيم، زوايای مختلف اين روش مورد ارزيابی قرار گرفته. بعضاً از طرف برخی نهادهای رسمی كشور نيز رد شده‌است. اما مشخص نيست با چه توجيهی دوباره اين طرح كه از ابتدا انتهايش آشكار است اعتبار گرفته و شروع شده‌است.
آيين نامه‌ی «ساماندهی كودكان كار و خيابان در سال ٩٢» با بازنگری كارشناسانه توسط وزارت رفاه و دو تن از نمايندگان سمن‌ها تبديل به آيين‌نامه‌ی حمايت اجتماعی شد و در مجموع نگرش درست و منطقی نسبت به پديده‌ی كودک كار دارد. با آنكه در جلسات متعدد با مسئولين، ما سمن‌ها خواهان اجرای آيين‌نامه‌ی فوق شديم، اما مشخص نيست كه چرا آيين‌نامه‌ی فوق از دستور كار خارج شده است. ادعا شده‌است كه در طرح جديد جمع آوری كه زير نظر فرمانداری و با همكاری سازمان بهزيستی، وزارت كشور، نيروی انتظامی و شهرداری، صورت می‌گيرد، كودكان كار به مركز فوريت‌های اجتماعی كه وابسته به فرمانداری و شهرداری است منتقل می‌شوند. گفته شده‌است كه پس از ارزيابی اوليه به مراكز وابسته به شهرداری سپرده می‌شوند. طبق اظهارات معاون امور اجتماعی سازمان بهزيستی، متناسب باوضعيت خانوادگی اين كودكان، رويكردهای مراكز نيز متفاوت خواهد بود. طبق اظهارات ايشان اگر خانواده‌ای فقر مالی داشته باشد اقدامات حمايتی برای آن خانواده انجام خواهد شد. حال سوال اينجاست كه واقعاً معاون امور اجتماعی اطلاع ندارند كه فقر مالی دليل عمده‌ی حضور كودكان در خيابان است؟ واقعا نياز است كه كلی اعتبارات هزينه شود و كودكان را از خانواده‌هايشان جدا كنيد كه مصداق بارز كودک‌آزاری است و در مراكزی نگهداری كنيد و كلی هزينه‌ی كارشناسی صورت گيرد كه مشخص شود فقر مالی در خانواده، آنها را به خيابان كشانده؟ سمن‌ها بارها در جلسات به مسئولين اعلام كردند كه بيشتر كودكان كار در سمن‌ها دارای پرونده‌های مددكاری هستند و تمام مراحل كارشناسی كه در اين طرح ديده شده‌است در سمن ها انجام شده است و نيازی به گرفتن كودكان و جدا كردنشان از خانواده نيست و به راحتی مي‌توانند از اين مرحله به بعد كه بعد حمايتي است، در ارتباط با خانواده كودک ادامه دهند اما حكمت تكرار روش‌های بی‌پاسخ را در كجا بايد جستجو كرد. اگر واقعاً مسئله‌ی رسيدگی و حمايت از كودكان كار است پس چرا فقط كوكان كار در خيابان مسئله شده است؟ كودكانی كه در كارگاه‌های زيرزمينی كار می‌كنند يا كودكان كار در كوره پزخانه‌ها، مزارع، رستوران‌ها و … كجای اين طرح هستند؟ بی‌شك اصلاح منظره‌ی شهری اولويت اول مسئولين بوده است. به عبارتی پاک كردن صورت مسئله با دستگيری كودكان، نه فقر خانواده ازبين می‌رود و نه كودک كار از كار دست می‌كشد، چرا كه نياز خانواده هنوز پابرجاست. به اعتراف خود مسئولين بهزيستی بيش از ٨٥ درصد كودكان كار در خيابان به همراه خانواده خود زندگی می‌كنند و عباراتی نظير وجود مافياهای كار كودكان برای توجيه طرح است. اين طرح فقط باعث مي‌شود تعداد بيشتری از كودكان كار از خيابان‌ها به كارگاه‌های زيرزمينی پناه ببرند، كه خطرات بسيار جدی تری برای مورد آزار قرار گرفتن اين كودكان به‌همراه خواهد داشت. اميدواريم مسئولين از اجرای طرحهای ضربتی و قهری و تكراری ناكارآمد به سمت حركت‌های بنيادی‌تر رفته و از تجربيات سودمند و دلسوزانه سمن‌ها و دانش اساتيدی كه سال‌ها در اين زمينه مطالعه و كار كرده‌اند و صاحب انديشه هستند، استفاده برده و برای طرحی همه جانبه‌تر و كارشناسی‌تر شده هزينه كنند. اين معضل در بسياری از كشورها با طرحهای اصولی و غير قهری حل شده‌است. آسيب اجتماعی را نمی‌توان با طرحهای ضربتی و عاجل از ميان برد.
سهم جنسیت در نابرابری اقتصادی
گزارش سالانه موسسه خیریه و تحقیقاتی آکسفم در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ثروت ۲۶ نفر در دنیا معادل ثروت نصف کل جمعیت دنیاست. براساس این گزارش، اکثریت قریب به اتفاق این ثروتمندترین، مردان هستند و احتمال فقر در زنان بیشتر از مردان است. صندوق بین‌المللی پول هم در گزارش‌های خود تاکید کرده کشورهایی که نابرابری اقتصادی بالایی دارند، درصد بالاتری از نابرابری‌های جنسیتی در آن ها دیده می شود. ادامه مطلب
نگاهی به وضعيت بهداشت زنان بعد از بحرانهای طبيعی
آيا سيل امری جنسيتی است؟ اين سوالی است كه سعی شده از مناظر مختلف به آن پرداخته شود. متاسفانه نبود ادبيات از يك سو و نداشتن تجربه‌ای اين چنين گسترده در بحرانهای طبيعی پاسخ اين سوال را سخت‌تر می‌‌كند.در مصاحبه پيش رو با سيمين كاظمی؛ پزشك و جامعه شناس تلاش شده به رابطه بهداشت ،جنسيت و بحران پرداخته شود. ادامه مطلب
کودک عروسان: نگاهی به دگرگونی الگوی سن ازدواج
آتنا کامل، پژوهشگر اجتماعی موسسه توانمندسازی مهر و ماه
در دوران قاجار میان کودکی و ازدواج فاصلهٔ چندانی وجود نداشت. دختران حین کودکی‌شان میان ۷ تا ۱۳ سالگی رهسپارخانه‌ی بخت می‌شدند. دختران و پسران آگاهی چندانی نسبت به جایگاه همسری نداشتند و به‌تبع بحث «انتخاب» هم برای آنها بی‌معنا بود…[ادامه مطلب]
دنیای پس از طلاق به حال خود رها شده
دکتر فردین علیخواه(جامعه شناس)
رشد طلاق در کشورمان دیگر پدیده ای نیست که بخواهیم آنرا پنهان کنیم. حال چه سازمان ثبت احوال تصمیم بگیرد آمار طلاق را به طور منظم و علنی منتشر کند و یا آنرا محرمانه تلقی کرده و فقط در اختیار مسئولان امر قرار دهد…[ادامه مطلب]
مردان جهان؛ دارید از دست می‌روید
دکتر فردین علیخواه | جامعه‌شناس
در بانک نشسته‌ام و منتظرم تا دستگاه فراخوانِ نوبت؛ شماره‌ام را اعلام کند. در مقابل باجه شماره 3، زن و مردی تقریباً سی‌ساله نشسته‌اند. هر بار که کارمند بانک چیزی می‌گوید چشم‌های مرد گرد می‌شود، به‌صورت زن نگاه می‌کند و به‌آرامی می‌پرسد: چی میگه؟ [ادامه مطلب]
زوجه – روایت طلاق
هفتادوپنج هزار تومان واریز کردیم برای مشاوره.
شیشه میز اتاق مشاوره مجتمع قضایی برای میز کوچک بود. زیر شیشه میز یک کاغذ کج گذاشته بودند. رویش نوشته شده بود «سه ضلع خوشبختی در زندگی زناشویی عشق و صمیمیت و تعهد است» و بعد روی یک مثلث متساوی‌الاضلاع توضیح داده بود که اگر هرکدام بلنگد چه می‌شود. مشاور گفت «خب، میدونی که ما چهار جلسه رایگان …»[ادامه مطلب]
با کودکان کار مهربان باشیم
کودکان کار گروهی از کودکان ما هستندکه بیشتر به دلایل اقتصادی به جای رفتن به مدرسه به کار می پردازند. برخی از این کودکان در خیابان ها به کار مشغولند و گروهی دیگر در کارگاه های مختلف از جمله کارگاه های قالی بافی ، آجرپزی ،پوشاک ، کفش ،ساختمان سازی و یا در مزارع کشاورزی کار می کنند…[ادامه مطلب]
خشونت علیه زنان
سازمان بهداشت جهانی در اولين مطالعه جهانی خود درباره خشونت عليه زنان نتيجه گرفته است كه در هر ۱۸ ثانيه يك زن مورد حمله يا بدرفتاری قرار می گيرد. حتی باردار بودن، زنان را از خشونت مردان مصون نمی دارد. خشونت عليه زنان امری پنهان است زيرا بسياری از زنان در جوامع مختلف به دلايلی همچون مجازات سخت و عدم حمايت های قانونی از ابراز آن خودداری می كنند…[ادامه مطلب]
پیشنهادهایی جهت تهیه و تدوین برنامه ها و فعالیتهای مربوط به پوشش تحصیلی کودکان محروم از تحصیل
آموزش و پرورش جهت تحقق و اجرای اصل سی ام قانون اساسی مبنتنی بر فراهم نمودن وسایل آموزش و پرورش رایگان برای همه تا پایان دوره متوسطه و ماده بیست و شش پیمان نامه حقوق کودک مبتنی بر اجباری کردن و در دسترس قرار دادن آموزش ابتدایی رایگان برای همه، موظف است با همراهی و معاضدت سازمانهای غیر دولتی معضل کودکان محروم از تحصیل را محروم با برنامه ریزی مدون ،اجرای کمی و کیفی برنامه ها ،نظارت و پژوهش ،کنترل نموده و گامهای موثرتری را برای پیشگیری از آسیب ها ،خطرات و سلامت همه جانبه یِ جامعه بر دارد…[ادامه مطلب]
پیمان نامه حقوق کودک
پیمان‌نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین‌المللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می‌کند. دولت‌هایی که این معاهدهرا امضا کرده‌اند موظف به اجرای آن هستند و شکایت‌های راجع به آن به کمیته حقوق کودک ملل متحد تسلیم می‌شود. کمیته حقوق کودک ملل متحد نهادی برای بررسی پیشرفت کشورهای عضو در دستیابی به تحقق تعهدات ناشی از پیمان است که به موجب ماده ۴۳ کنوانسیون تأسیس شده و از ده کارشناس تشکیل می‌شود که از اتباع کشورهای عضو با توجه به پراکندگی جغرافیایی و نظام‌های حقوقی اصلی انتخاب می‌شوند…[ادامه مطلب]
