حق سلامت کودکان را در تصمیم‌گیری‌های بحران کرونا نادیده نگیریم!

ماده‌ی ۲۴ پیمان نامه‌ی جهانی حقوق کودک:
«کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را برای برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشت و از تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توان‌بخشی به رسمیت می‌شناسند….»
در کمال ناباوری، بازگشایی مدارس از روز شنبه زمانی اعلام می‌گردد که نه فقط نشانی از روند رو به کاهش بحران کرونا را شاهد نیستیم بلکه افزایش شمار افراد مبتلا و درگیر ویروس کووید-۱۹ و تلفات ناشی از آن، عدم کنترل و مدیریت صحیح بحران را تایید می‌کند.

مشخص نیست با کدام امکانات بهداشتی مدارس و نیروهای انسانی مجرب و کدام برنامه‌ریزی قصد تجمع این همه کودک را در مدارس گرفته‌اند؟ پشت این تصمیم حیاتی آیا عوارض‌سنجی آن صورت گرفته است؟!
شیوع ویروس در مدارس می‌تواند جهشی فاجعه‌بار در آهنگ شیوع ایجاد کند و علاوه بر تحمیل بار مضاعف بر نظام درمانی، هجوم خانواده‌های نگران به بیمارستان‌ها و شیوع خوشه‌ای به خانواده‌ها را تشدید کند و بحران اجتماعی موجود را بحرانی‌تر کند.
حتی اگر کودکان، دارای ایمنی بالاتری نسبت به بزرگسالان باشند، اما ناقلان بالقوه‌ای هستند که همه‌ی افراد جامعه را درگیر می‌کنند. در خصوص افراد ۱۴ تا ۱۸ ساله که در پیمان‌نامه، کودک محسوب می شوند، چه اندیشه‌ای شده است. خطر ابتلا برای این کودکان نیز دست کمی از افراد بزرگسال ندارد. متاسفانه مدیریت بحران خود بحران می‌آفریند. سلامتی افراد یک جامعه بالاترین شاخص رشد و توسعه هر جامعه‌ای محسوب می‌شود. در صورت تصمیم درست برای این امر نباید نگران عدم تحقق برنامه‌های عادی آموزشی جامعه شد؟!
چرا از تجربیات جهانی بهره نمی‌بریم ؟

به بهانه‌ی نشست دره‌ی فرحزاد؛ از پاتوق تا اکوپارک

تغییرات بافت جمعیتی و سکونتگاه فرحزاد راسالها  مسئولین و شهرداری در جریان بوده اما تعلل در رسیدگی به وضعیت آن باعث افزایش آسیب پذیری منطقه شد.

سال 94 شهرداری وقت عملیات اجرایی طرح ادامه پارک نهج البلاغه از رود دره را کلید زد.خانه های زیادی را از مالکین خریده و اقدام به تخریب آنها نمود.اما متاسفانه در نیمه راه فعالیت ها متوقف و تمام نخاله های ساختمانی به حال خود رها شدند.به مرور زمان این خرابه ها محل اسکان کارتن خوابها و معتادین گشته و بی توجهی مسئولین به این امر باعث افزایش آسیب در این محله شد چناچه رفته رفته دره فرحزاد تبدیل به  یکی از پاتوقهای اصلی خرید و فروش مواد در تهران شد.

مهاجرت اقشار بسیار تهی دست و کم توان از شهرستانهای دیگر و  همچنین مهاجرین افغانستانی سبب شکل گرفتن بافت ناهمگون قومیتی در این محله شده است.

یکم دی ماه 98 در پی یک اقدام ضربتی با همکاری شهرداری و دادستانی و آبفا و نیروی انتظامی همزمان با براه انداختن بولدوزر برای جمع آوری نخاله های جامانده از طرحهای ناتمام شهرداری اقدام به   جمع آوری معتادین و دستگیری سردسته های پاتوقها و فروشنده های مواد کردند.

این حرکت بدون اعلام به اهالی و آمادگی قبلی صورت گرفت و همزمان آسیب زیادی به باغات کنار رود دره و در مواردی به قطع درختان انجامید. بعد از این اقدام صحبت از طرح های جدید شهرداری برای محله به نام اکو پارک و ژینایی صورت گرفت.در جلساتی که شهرداری برای ارائه طرح های فوق برگزار کرد ،این طرحها فقط در حد نمایش پاورپوینت بدون ذکر جزئیات دقیق صورت گرفت چنانچه هنوز برای همه اهالی و ساکنین محل این طرحها شفاف و دقیق مشخص نمی باشند.

متاسفانه چند سالی است که برای فرحزاد نسخه های مختلفی پیچیده میشود. همه اینها در نبود طرح تفصیلی و جامع است که طرحهای دیگر سربرمی آورند.

بی شک هیچ کس مخالف آبادانی و توسعه نیست و هر ایرانی از شهری آباد و زیبا و توسعه یافته دفاع می کنه و هم قدم برمیدارد.اما توسعه دارای محورهای بیشتری است که شاید برای پروژه هایی نظیر اکوپارک بتوان از توسعه کالبدی و اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی نام برد. ادامه مطلب 

آیا طرح‌های ضربتی حال و روز این روزهای فرحزاد را بهتر می‌کند؟!

فرحزاد محله‎ای تاریخی در شمال تهران است، سکونتگاهی در مسیر جاده امامزاده داوود و در مجاورت رودخانه فرحزاد ،که به مرور زمان و با توسعه پایتخت، به محدوده شهر تهران ملحق شده است. این محله با وسعت تقریبی ۲۲۰ هکتار، شامل حوزه پیرامونی رود دره، عرصه سکونت و محور گردشگری است.فرحزاد منطقه‎ای ‎اصیل است با بومیانی که نسل اندر نسل در ان زیسته اند و از قرن ها قبل به عنوان یک منطقه خوش اب و هوا در کتب مختلف تاریخی و جغرافیایی ،با املاها و اسامی مختلف، مورد اشاره قرار گرفته است. امروز ولی حال فرحزاد خوب نیست؛ فرحزاد امروز دیگر شباهت چندانی به ان منطقه خوش اب و هوا با درختان سربه فلک کشیده توت و گردو ندارد، دیگر زائران امامزاده داوود فضای محله را شاداب نمی کنند و قاطرچی ها برای رساندن گردشگران به بالای کوه در تکاپو نیستند. سیاستگذاری های غم انگیز شهری و گرفتار شدن زندگی ادم ها در کاغذبازی های اداری و منفعت طلبی های شخصی فرحزاد را از نفس انداخته و تبدیل به منطقه ای حاشیه ای کرده که در نگاه اول فقر را در ان می شود دید و نه اب و هوای لطیف را، تل زباله ها راه را بر لذت بردن از طبیعت فرحزاد بسته اند و درختان تنومند روددره قربانی اتش اعتیاد کارتن خواب های پناه اورده به ساختمان های نیمه ویران شده اند.ساختمان هایی که نتیجه نیمه کاره ماندن طرح عمرانی شهرداری در سال ١٣٩٤ است.طرحی که به موجب ان شهرداری تهران بخشی از خانه های اطراف دره فرحزاد را خرید و به بهانه بهسازی و زیباسازی و بهره برداری از طبیعت روددره تخریب کرد و بعد در نیمه های راه از اجرای طرح پشیمان شده و رود دره را تبدیل کرد به انبار نخاله های ساختمانی و محلی نا امن و دهشتناک برای اجتماع معتادین!

سالهاست که مردم فرحزاد و سمن های فعال در منطقه صدای اعتراض خود را در هر فرصتی به گوش مسئولان مختلف شهری می رسانند ولی تعلل های بروکراتیک و نااشنایی مسئولان امر با پیچیدگی ها و ظرائف اجتماعی و فرهنگی مواجهه با محله اسیب دیده و ساکنان ان باعث شده است که حال فرحزاد روز به روز بدتر شود. ادامه مطلب

مهر و ماه بر این باور است که صلحی پایدار خواهد بود که بر پایه فرهنگ و آموزش بنا شود. از این رو بستری را فراهم کرده است که کودکان کار بازمانده از تحصیل از فضای ناامن خیابان، به مدرسه راه پیدا کنند. همچنین با برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی، زنان خانواده را توانمند کرده است تا با اشتغال آنان، خانواده از کار کودکان بی‌نیاز شود. مهروماه با انتخاب منطقه مهاجرنشین فرحزاد، تلاش کرده است خدمات خود را بدون در نظر گرفتن مرزهای قومی و نژادی در اختیار همه ساکنان فرحزاد قرار دهد و به این واسطه در کاهش تنش‌های نژادپرستانه میان ایرانی‌ها و افغان‌ها در منطقه اثرگذار باشد. ادامه مطلب

چرا با جمع آوری کودکان کار مخالفیم

بار ديگر شاهد اجرای طرح جمع‌آوری كودكان كار در خيابان از سوی مسئولين دولتی هستيم. طرحی كه ناكارآمدی خود را بيش از سی‌ و دو بار تجربه نتوانسته به مسئولين ثابت كند. آنچه كه كودكان را به سرچهارراه‌ها می‌كشاند فقر خانواده است و با دستگيری كودكان، فقر از بين نخواهد رفت. بارها در جلسات مشتركی كه ما، سازمان‌های مردم‌نهاد با نهادهای مسئول و ذيربط در اين خصوص داشتيم، زوايای مختلف اين روش مورد ارزيابی قرار گرفته. بعضاً از طرف برخی نهادهای رسمی كشور نيز رد شده‌است. اما مشخص نيست با چه توجيهی دوباره اين طرح كه از ابتدا انتهايش آشكار است اعتبار گرفته و شروع شده‌است.

آيين نامه‌ی «ساماندهی كودكان كار و خيابان در سال ٩٢» با بازنگری كارشناسانه توسط وزارت رفاه و دو تن از نمايندگان سمن‌ها تبديل به آيين‌نامه‌ی حمايت اجتماعی شد و در مجموع نگرش درست و منطقی نسبت به پديده‌ی كودک كار دارد. با آنكه در جلسات متعدد با مسئولين، ما سمن‌ها خواهان اجرای آيين‌نامه‌ی فوق شديم، اما مشخص نيست كه چرا آيين‌نامه‌ی فوق از دستور كار خارج شده است. ادعا شده‌است كه در طرح جديد جمع آوری كه زير نظر فرمانداری و با همكاری سازمان بهزيستی، وزارت كشور، نيروی انتظامی و شهرداری، صورت می‌گيرد، كودكان كار به مركز فوريت‌های اجتماعی كه وابسته به فرمانداری و شهرداری است منتقل می‌شوند. گفته شده‌است كه پس از ارزيابی اوليه به مراكز وابسته به شهرداری سپرده می‌شوند. طبق اظهارات معاون امور اجتماعی سازمان بهزيستی، متناسب باوضعيت خانوادگی اين كودكان، رويكردهای مراكز نيز متفاوت خواهد بود. طبق اظهارات ايشان اگر خانواده‌ای فقر مالی داشته باشد اقدامات حمايتی برای آن خانواده انجام خواهد شد. حال سوال اينجاست كه واقعاً معاون امور اجتماعی اطلاع ندارند كه فقر مالی دليل عمده‌ی حضور كودكان در خيابان است؟ واقعا نياز است كه كلی اعتبارات هزينه شود و كودكان را از خانواده‌هايشان جدا كنيد كه مصداق بارز كودک‌آزاری است و در مراكزی نگهداری كنيد و كلی هزينه‌ی كارشناسی صورت گيرد كه مشخص شود فقر مالی در خانواده، آنها را به خيابان كشانده؟ سمن‌ها بارها در جلسات به مسئولين اعلام كردند كه بيشتر كودكان كار در سمن‌ها دارای پرونده‌های مددكاری هستند و تمام مراحل كارشناسی كه در اين طرح ديده شده‌است در سمن ها انجام شده است و نيازی به گرفتن كودكان و جدا كردنشان از خانواده نيست و به راحتی مي‌توانند از اين مرحله به بعد كه بعد حمايتي است، در ارتباط با خانواده كودک ادامه دهند اما حكمت تكرار روش‌های بی‌پاسخ را در كجا بايد جستجو كرد. اگر واقعاً مسئله‌ی رسيدگی و حمايت از كودكان كار است پس چرا فقط كوكان كار در خيابان مسئله شده است؟ كودكانی كه در كارگاه‌های زيرزمينی كار می‌كنند يا كودكان كار در كوره پزخانه‌ها، مزارع، رستوران‌ها و … كجای اين طرح هستند؟ بی‌شك اصلاح منظره‌ی شهری اولويت اول مسئولين بوده است. به عبارتی پاک كردن صورت مسئله با دستگيری كودكان، نه فقر خانواده ازبين می‌رود و نه كودک كار از كار دست می‌كشد، چرا كه نياز خانواده هنوز پابرجاست. به اعتراف خود مسئولين بهزيستی بيش از ٨٥ درصد كودكان كار در خيابان به همراه خانواده خود زندگی می‌كنند و عباراتی نظير وجود مافياهای كار كودكان برای توجيه طرح است. اين طرح فقط باعث مي‌شود تعداد بيشتری از كودكان كار از خيابان‌ها به كارگاه‌های زيرزمينی پناه ببرند، كه خطرات بسيار جدی تری برای مورد آزار قرار گرفتن اين كودكان به‌همراه خواهد داشت. اميدواريم مسئولين از اجرای طرح‌های ضربتی و قهری و تكراری ناكارآمد به سمت حركت‌های بنيادی‌تر رفته و از تجربيات سودمند و دلسوزانه سمن‌ها و دانش اساتيدی كه سال‌ها در اين زمينه مطالعه و كار كرده‌اند و صاحب انديشه هستند، استفاده برده و برای طرحی همه جانبه‌تر و كارشناسی‌تر شده هزينه كنند. اين معضل در بسياری از كشورها با طرح‌های اصولی و غير قهری حل شده‌است. آسيب اجتماعی را نمی‌توان با طرح‌های ضربتی و عاجل از ميان برد.

گزارش سالانه موسسه خیریه و تحقیقاتی آکسفم در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ثروت ۲۶ نفر در دنیا معادل ثروت نصف کل جمعیت دنیاست. براساس این گزارش، اکثریت قریب به اتفاق این ثروتمندترین، مردان هستند و احتمال فقر در زنان بیشتر از مردان است. صندوق بین‌المللی پول هم در گزارش‌های خود تاکید کرده کشورهایی که نابرابری اقتصادی بالایی دارند، درصد بالاتری از نابرابری‌های جنسیتی در آن ها دیده می شود. ادامه مطلب

آيا سيل امری جنسيتی است؟ اين سوالی است كه سعی شده از مناظر مختلف به آن پرداخته شود. متاسفانه نبود ادبيات  از يك سو و نداشتن تجربه‌ای اين چنين گسترده در بحرانهای طبيعی پاسخ اين سوال را سخت‌تر می‌‌كند.در مصاحبه پيش رو با سيمين كاظمی؛ پزشك و جامعه شناس تلاش شده به رابطه بهداشت ،جنسيت و بحران پرداخته شود. ادامه مطلب

آتنا کامل، پژوهشگر اجتماعی موسسه توانمندسازی مهر و ماه

در دوران قاجار میان کودکی و ازدواج فاصلهٔ چندانی وجود نداشت. دختران حین کودکی‌شان میان ۷ تا ۱۳ سالگی رهسپارخانه‌ی بخت می‌شدند. دختران و پسران آگاهی چندانی نسبت به جایگاه همسری نداشتند و به‌تبع بحث «انتخاب» هم برای آنها بی‌معنا بود…[ادامه مطلب]